UDIENZA SPECIALE ALL’AGESCI, ALLA BBVA E A GRUPPI DELL’AZIONE CATTOLICA POLACCA Questa mattina alle 10.45, nell’Aula Paolo VI, il Santo Padre ha ricevuto in Udienza il Consiglio Generale dell’Associazione Guide e Scout Cattolici Italiani (AGESCI), il Gruppo Esecutivo della "Fundación Banco Bilbao Vizcaya Argentaria" (Spagna) e Gruppi dell’Azione Cattolica Polacca.
Riportiamo di seguito il Discorso che il Papa a loro rivolto nel corso dell’incontro:
● DISCORSO DEL SANTO PADRE
Carissimi Fratelli e Sorelle!
1. E' per me motivo di gioia ricevere tutti voi, che provenite dall'Italia, dalla Spagna e dalla Polonia. Vi ringrazio per la visita e vi saluto con affetto.
Saluto in primo luogo il Presidente, il Consiglio generale, gli assistenti ecclesiastici, i vari capi e i responsabili dell'Associazione Guide e Scout Cattolici Italiani (AGESCI). Carissimi, non è la prima volta che ho modo di incontrare la vostra benemerita Associazione e ho sempre ammirato l'entusiasmo giovanile che la contraddistingue, nonché il suo ardente desiderio di seguire fedelmente il Vangelo. Lo scoutismo è nato come cammino educativo con un proprio metodo che affascina bambini, adolescenti, giovani e fornisce agli adulti opportunità concrete per diventare educatori.
La Chiesa guarda alla vostra Associazione con tanta speranza, perché è consapevole che è necessario offrire alle nuove generazioni l'opportunità di fare esperienza personale di Cristo. Gli adulti chiamati ad occuparsi della gioventù scoutistica siano consapevoli che questa missione chiede anzitutto a loro di essere testimoni di Gesù Cristo e di trasmettere con l'esempio e la parola principi e valori evangelici. Occorre perciò che siano uomini e donne saldi nei principi dello scoutismo cattolico e, al tempo stesso, attivamente partecipi alla vita delle comunità ecclesiali e civili.
Fedeli al vostro carisma, cari amici, potrete porvi in un rapporto dinamico e costruttivo con le molteplici aggregazioni laicali, che arricchiscono la comunità ecclesiale. Potrete cooperare attivamente con esse per costruire una società rinnovata, dove regni la pace, fondata sulla giustizia, la libertà, la verità e l'amore. A questi "pilastri" fa riferimento il beato mio Predecessore Giovanni XXIII nell'Enciclica Pacem in terris, fondamentale testo che il vostro Consiglio Generale ha scelto quest'anno come preziosa traccia di riflessione.
Vorrei concludere esortandovi a non far mancare all'affascinante attività scoutistica il quotidiano nutrimento dell'ascolto della Parola di Dio, della preghiera e di un'intensa vita sacramentale. Sono queste le condizioni favorevoli per fare dell'esistenza un dono agli altri e un itinerario sicuro verso la santità.
2. Me complace saludar ahora al grupo de ejecutivos del Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA), provenientes de España y Latinoamérica, que, en la peregrinación a la Ciudad Eterna, habéis querido visitar al Sucesor de Pedro. Al daros la bienvenida, envío también mi saludo a los demás componentes de las plantillas que representáis y que con su trabajo colaboran al desarrollo económico. Éste, bien orientado, favorece la convivencia pacífica de los ciudadanos y permite una vida acorde con la dignidad humana. De ese modo, se honra al hombre, "autor, centro y fin de toda la vida económica y social" (Gaudium et spes, 63), y se colabora en el designio de Dios.
Deseo recordar que el interés de lucro, aún siendo legítimo, no puede ser el móvil principal o incluso exclusivo de una actividad empresarial o comercial, pues tal actividad debe tener en cuenta los factores humanos y está subordinada a las exigencias morales propias de toda acción humana. Por ello, os invito a hacer de las empresas verdaderas comunidades de personas que buscan la satisfacción de sus intereses económicos en el marco de los postulados de la justicia y la solidaridad, del trabajo responsable y constructivo, y del fomento de las relaciones humanas auténticas y sinceras, y estén, además, al servicio de la sociedad (cf. Centesimus annus, 35).
Al agradeceros esta visita os animo a seguir llevando adelante el compromiso cristiano en el ámbito de vuestras actividades, testimoniando con las palabras y los hechos las enseñanzas del Magisterio eclesial en materia social. Que en ese empeño os acompañe la Bendición Apostólica, que con afecto os imparto y que con gusto extiendo a vuestras familias y a toda la comunidad laboral que representáis.
3. Drodzy Bracia i Siostry, przedstawiciele Akcji Katolickiej w Polsce!
Serdecznie witam was wszystkich. Pozdrawiam Asystenta Kościelnego biskupa Piotra Jareckiego, Prezesa i Zarząd.
Przybyliście do grobów apostolskich, aby dziękować Bogu za owoce działalności Akcji Katolickiej w Polsce po jej odrodzeniu przed dziesięciu laty. Choć to niedługi okres czasu, jest za co dziękować. Wiem, że Akcja Katolicka w Polsce posiada już pełną strukturę organizacyjną obejmującą rzeszę ludzi świeckich, którzy z oddaniem służą Kościołowi, odnajdując własne charyzmaty i pola osobistego zaangażowania w dzieło ewangelizacji. Przed dziesięciu laty prosiłem biskupów polskich, aby postarali się o przywrócenie Kościołowi tej formy apostolstwa świeckich. Dziś mogę powiedzieć, że wypełnili to zadanie, a wy i wszyscy członkowie Akcji Katolickiej jesteście wspaniałym darem dla całej wspólnoty Ludu Bożego.
Jak wiadomo, Akcja Katolicka wyrosła z ruchów odnowy religijnej, jakie w drugiej połowie XIX wieku objęły wiele środowisk katolików świeckich. Z kolei za papieża Piusa XI Akcja przybrała kształt czynnej formy uczestnictwa świeckich w apostolacie hierarchii. Jej programem stały się słowa św. Pawła: "instaurare omnia in Christo" - odnowić wszystko w Chrystusie (por. Ef 1, 10). Dzięki wytrwałej realizacji tego programu odnowy rzeczywistości Kościoła i świata "przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie", Akcja Katolicka stała się szkołą formacji świeckich przygotowującą do odważnego stawiania czoła sekularyzacji, jaka coraz mocniej dawała o sobie znać w XX wieku.
Odwołuję się do tych faktów historycznych, aby wskazać na pewną analogię pomiędzy tamtymi początkami i początkami odrodzonej Akcji Katolickiej w Polsce. Jak wtedy, tak i teraz u źródeł jej istnienia i działania jest głębokie pragnienie wiernych świeckich, aby aktywnie współuczestniczyć z biskupami i kapłanami w ich odpowiedzialności za życie Kościoła i za głoszenie Dobrej Nowiny. Nie zmienił się też cel i duchowy program działalności: odnawiać siebie, własne środowisko, wspólnotę wierzących, a w końcu cały świat w oparciu o miłość i moc Chrystusa. W końcu łączy te dwa początki to samo wyzwanie, jakie niesie ze sobą sekularyzacja różnych sektorów życia społecznego.
Podejmujecie to wyzwanie jako świadkowie Ewangelii w różnych środowiskach - we własnej rodzinie, w miejscu pracy, w szkole czy na uczelni. Podejmujecie je świadomi, że "obowiązek i prawo do apostolstwa otrzymują świeccy na mocy samego zjednoczenia z Chrystusem-Głową. Wszczepieni bowiem przez chrzest w Ciało mistyczne Chrystusa, utwierdzeni mocą Ducha Świętego przez bierzmowanie, są oni przeznaczeni przez samego Pana do apostolstwa" (Apostolicam actuositatem, 3).
Obowiązek i prawo. Właśnie tak: macie obowiązek i prawo nieść Ewangelię, świadczyć o jej aktualności dla współczesnego człowieka i zapalać do wiary tych, którzy oddalają się od Boga. Jeżeli Kościół uznaje to wasze prawo, jeżeli was wspiera w jego realizacji, to z drugiej strony przypomina wam, że jest to wasz obowiązek. I ja o tym przypominam, dowołując się do chrztu, w którym dzięki usprawiedliwieniu staliście się apostołami sprawiedliwości, i do bierzmowania, w którym Duch Święty uzdolnił was do pełnienia prorockiej funkcji w Kościele. Trzeba jednak, abyście pamiętali, że ten obowiązek, to zaszczytne zadanie możecie wypełnić jedynie w oparciu o Chrystusa. Akcja Katolicka nie może się ograniczyć jedynie do działania w społecznym wymiarze Kościoła. Jeżeli ma być szkołą, wspólnotą formacji świeckich gotowych przemieniać świat w oparciu o Ewangelię, to musi kształtować swoją własną duchowość. A jeśli ma przemieniać rzeczywistość w oparciu o Chrystusa, to ta duchowość winna się zasadzać na kontemplacji Jego oblicza. Jak napisałem w Liście Novo millennio ineunte, "nasze świadectwo byłoby niedopuszczalnie ubogie, gdybyśmy my sami jako pierwsi nie byli tymi, którzy kontemplują oblicze Chrystusa" (n. 16).
"Idźcie naprzód z nadzieją! Nowe tysiąclecie otwiera się przed Kościołem niczym rozległy ocean, na który mamy wypłynąć licząc na pomoc Chrystusa. Syn Boży, który z miłości do człowieka przyszedł na świat dwa tysiące lat temu, także dzisiaj prowadzi swoje dzieło: musimy mieć przenikliwy wzrok, aby je dostrzec, a nade wszystko wielkie serce, abyśmy sami stawali się jego narzędziami. (...) Możemy liczyć na moc tego samego Ducha, który został wylany w dniu Pięćdziesiątnicy, a dzisiaj przynagla nas, abyśmy wyruszyli w dalszą drogę pokrzepieni nadzieją, która «zawieść nie może» (Rz 5, 5)" (Novo millennio ineunte, 58).
Na tę drogę, na drogę kontemplacji oblicza Chrystusa, na drogę tworzenia duchowości Akcji Katolickiej w oparciu o tę kontemplację, na drogę apostolstwa i świadectwa, z serca wam błogosławię.
[Cari Fratelli e Sorelle, rappresentanti dell’Azione Cattolica in Polonia!
Il mio cordiale benvenuto a tutti voi. Saluto l’Assistente Ecclesiastico Mons. Piotr Jarecki, il Presidente e gli altri membri della Presidenza.
Siete giunti alle tombe degli Apostoli, per rendere grazie a Dio per i frutti dell’attività dell’Azione Cattolica in Polonia, dopo la sua rinascita che risale a dieci anni fa. Benché sia un periodo di tempo non lungo, c’è di che ringraziare. So che l’Azione Cattolica in Polonia possiede ormai una completa struttura organizzativa, che comprende la moltitudine dei laici che servono la Chiesa con dedizione, ritrovando i propri carismi e i campi dell’impegno personale nell’opera di evangelizzazione. Dieci anni addietro chiesi ai Vescovi polacchi di adoperarsi per il ripristino nella Chiesa di questa forma di apostolato dei laici. Oggi posso dire che hanno realizzato tale compito, e voi e tutti i membri dell’Azione Cattolica siete una magnifico dono per tutta la comunità del Popolo di Dio.
Come si sa, l’Azione Cattolica nacque dai movimenti del rinnovamento religioso, che nella seconda metà del XIX secolo, si svilupparono in numerosi ambienti di laici cattolici. Più tardi, ai tempi di papa Pio XI, l’Azione Cattolica divenne una forma attiva di partecipazione dei laici all’apostolato gerarchico della Chiesa. Le parole di San Paolo: "instaurare omnia in Christo" - rinnovare tutto in Cristo (cfr Ef 1,10), divennero il suo programma. Grazie ad una perseverante realizzazione di questo programma di rinnovamento della realtà della Chiesa e del mondo "per Cristo, con Cristo e in Cristo", l’Azione Cattolica divenne una scuola di formazione dei laici che preparava a fronteggiare coraggiosamente la secolarizzazione, che stava dilagando sempre più fortemente nel XX secolo.
Mi richiamo a questi fatti storici, per indicare una certa analogia tra quegli inizi e gli inizi della rinata Azione Cattolica in Polonia. Come allora, così anche ora alle sorgenti della sua esistenza e del suo operare c’è un profondo desiderio dei fedeli laici di partecipare attivamente con i Vescovi e con i presbiteri alla loro responsabilità per la vita della Chiesa e per l’annuncio della Buona Novella. Non è neppure mutato il fine e il programma spirituale dell’attività: rinnovare se stessi, il proprio ambiente, la comunità dei credenti, e infine il mondo intero in base all’amore e alla potenza di Cristo. Infine, questi due inizi sono uniti dalla stessa sfida che comporta la secolarizzazione dei vari settori della vita sociale.
Come testimoni del Vangelo, accogliete tale sfida in tutti gli ambienti: nella famiglia, nel luogo di lavoro, nella scuola o nell’università. Accoglietela, consapevoli che "i laici derivano il dovere e il diritto all’apostolato dalla loro stessa unione con Cristo Capo. Infatti, inseriti nel Corpo Mistico di Cristo per mezzo del Battesimo, fortificati dalla virtù dello Spirito Santo per mezzo della Cresima, sono deputati dal Signore stesso all’apostolato" (Apostolicam actuositatem, 3).
Dovere e diritto. Proprio così: avete il dovere e il diritto di portare il Vangelo, di testimoniare la sua attualità per l’uomo contemporaneo e di accendere la fede in coloro che si allontanano da Dio. Se la Chiesa riconosce il vostro diritto, se vi sostiene nell’attuarlo, vi ricorda al tempo stesso che questo è il vostro dovere. E ve lo ricordo anch’io, richiamandomi al battesimo, nel quale grazie alla giustificazione siete diventati apostoli della giustizia, e alla cresima, nella quale lo Spirito Santo vi ha resi capaci di compiere la funzione profetica nella Chiesa. Bisogna tuttavia che ricordiate che tale dovere, tale alto compito lo potete adempiere solamente poggiandovi su Cristo. L’azione Cattolica non si può limitare soltanto ad agire nella dimensione sociale della Chiesa. Se essa deve essere la scuola, la comunità della formazione dei laici pronti a trasformare il mondo in base al Vangelo, deve formare la sua propria spiritualità. E se deve trasformare la realtà basandosi su Cristo, tale spiritualità dovrebbe fondarsi sulla contemplazione del Suo volto. Come ho scritto nella Lettera Novo millennio ineunte, "La nostra testimonianza sarebbe, tuttavia, insopportabilmente povera, se noi per primi non fossimo contemplativi del suo volto" (n° 16).
"Andiamo avanti con speranza! Un nuovo millennio si apre davanti alla Chiesa come oceano vasto in cui avventurarsi, contando sull’aiuto di Cristo. Il Figlio di Dio, che si è incarnato duemila anni or sono per amore dell’uomo, compie anche oggi la sua opera: dobbiamo avere occhi penetranti per vederla, e soprattutto un cuore grande per diventarne noi stessi strumenti. (...) Possiamo contare sulla forza dello stesso Spirito, che fu effuso a Pentecoste e ci spinge oggi a ripartire sorretti dalla speranza «che non delude» (Rm 5, 5)" (Novo millennio ineunte, 58).
Perché camminiate su questa via, la via della contemplazione del volto di Cristo, la via della formazione della spiritualità dell’Azione Cattolica in base a questa contemplazione, la via dell’apostolato e della testimonianza, vi benedico di cuore.]
4. Carissimi Fratelli e Sorelle, a ciascuno assicuro il mio ricordo al Signore, affido voi, le vostre famiglie e le Comunità da cui provenite alla materna protezione di Maria e di cuore tutti vi benedico.
[00629-XX.02] [Testo originale: Plurilingue]
