ANDALANA 3 

Ny sakramentan’ny Eokaristia

1322.Ny Eokaristia Masina no manatomombana ny firosoana ho kristianina. Ireo izay nasandratry ny Batemy amin’ny fahambonian’ny maha-mpisorona manjaka, sy nataon’ny Fankaherezana  mifanahaka amin’i Kristy, no ampandraisan’ny Eokaristia anjara amin’izay, miaraka amin’ny anko-honam-piangonana manontolo, amin’ny soron’ny Tompo ihany koa.

I. Ny Eokaristia – loharano sy tampon’ny fiainan’ny Fiangonana

1325. “Ny fiombonam-piainana amin’Andriamanitra sy ny firaisan’ny Vahoakan’Andriamanitra, izay amin’izany no maha-izy ny Fiangonana, dia ny Eokaristia no mampahafantatra izany sy manatanteraka izany. Ao aminy no hita ny tampon’ny asa, izay amin’izany no anamasinan’ Andriamanitra an’izao tontolo izao, ao amin’i Kristy, no sady tampon’ny fanompoam-pivavahana izay ao amin’ny Fanahy Masina no anoloran’ny olombelona izany amin’i Kristy, ary amin’ny Alalany, amin’ny Ray”[4].

1327.Amin’ny teny fohy, ny Eokaristia no famintinana sy fitambaran’ny finoantsika : “Mifanaraka amin’ny Eokaristia ny fomba fihevitsika, ary ho valin’izany manamafy ny fomba fihevitsika ny Eokarisita”[5]. 

II. Ahoana no iantsoana ity sakramenta ity ?

1328.Ny harena tovozin-tsy ritra avy amin’ity sakramenta ity, dia ambara amin’ny anarana samihafa izay omena azy. Samy milaza ny lafiny sasantsasany ny tsirairay amin’ireo anarana ireo. Antsoina izy hoe :

1329.Sakafon’ny Tompo[6], satria mahakasika ny Sakafo farany izay niarahan’ny Tompo tamin’ireo mpianany ny andro mialohan’ny fijaliany, sy fanaovana mialoha ny sakafo amin’ny fampakaram-badin’ny Zanak’ Ondry[7] ao amin’ilay Jerosalema any an-danitra. 

Fiaraha-miangona amin’ny Eokaristia (synaxis) satria ny Eokaristia dia ankalazaina amin’ny fiaraha-miangona ataon’ny mpino, fanehoana hita maso ny Fiangonana[13].

Sorona Masina, satria izy no mampihatra amin’ny fiainana ankehitriny ny sorona tokan’i Kristy Mpamonjy sy manatsofoka ny fanatitry ny Fiangonana ; na koa hoe : sorona masin’ny lamesa, “sorom-piderana” (Heb 13,15)[14], sorona ara-panahy[15], sorona madio[16] sady masina, satria izy no manatontosa sy mihoatra noho ny sorona rehetra tamin’ny Fanekem-pihavanana Taloha.

1331.Kômonio, satria amin’ny alalan’ity sakramenta ity no iraisantsika amin’i Kristy, izay mahatonga antsika ho mpandray anjara amin’ny Vatany sy ny Rany, mba hirafitra ho vatana iray[17] ; mbola antsoina hoe zava-masina izy: ta hagia ; sancta[18] – izany no dikany voalohany amin’ny hoe “fiombonan’ny olomasina” izay lazain’ny Sembolin’ny apôstôly - , mofon’ny anjely, mofo avy any an-danitra, fanafodin’ny tsy fahafatesana[19], vatsy masina …

III. Ny Eokaristia ao amin’ny fitantanam-pamonjena

Ny famantarana ny mofo sy ny divay

1334.Tamin’ny Fanekem-pihavanana Taloha, anisan’ireo santa-bokatry ny tany natolotra ho sorona ny mofo sy ny divay, ho mari-pankasitrahana ny Mpahary. Kanefa nahazo dikany vaovao koa izy ireny ao amin’ny hevitra manodidina ny Eksaody : Ny mofo tsy misy lalivay, izay hanin’i Israely isan-taona amin’ny Paka no ankalazana ny fahatsiarovana ny hamaikan’ ny fiaingam-panafahana tao Ejipta ; ny fahatsiarovana ny mana tany an’efitra no hampahatsiahy lalandava an’i Israely fa mivelona amin’ny mofon’ny Tenin’Andriamanitra izy[22]. Farany, ny  mofo hanina isan’andro dia vokatry ny Tany nampanantenaina, antoky ny tsy fivadihan’ Andriamanitra amin’ny fampanantenany. Ny “kalisim-pisaorana” (1 Kôr 10,16), amin’ny faran’ny sakafo Pakan’ny Jody, dia manampy fivelaran-kevitra momba ny any am-parany any amin’ny hafalian’ny fety avy amin’ny divay, dia ny an’ny fiandrasana ny Mesia ho amin’ny fanarenana indray an’i Jerosalema. Nanorina ny Eokaristiany i Jesoa tamin’ny nanomezana azy hevitra vaovao sy raikitra, tamin’ny fitsofan-drano ny mofo sy ny kalisy.

1336.Nampisara-kevitra ny mpianatra ny fanambaràna voalohany momba ny Eokaristia, tahaka ny fanambaràna ny fijaliana izay nanafintohina azy ireo : “Sarotra izany teny izany ! Iza no mahahaino izany ? ” (Jo 6,61). Ny Eokaristia sy ny Hazofijaliana dia vato mahatafintohina. Mistery iray ihany izany, ary tsy mitsahatra miteraka fisaraham-bazana izy. “Ianareo koa va mba te hiala ?” (Jo 6,68) : manako eny am-pamakivakiana ny taona maro mifandimby eny io fanontanian’ny Tompo io, fiangaviam-pitiavany hamborahana fa Izy irery ihany no manana “ny tenin’ny fiainana mandrakizay” (Jo 6,69) ary ny mandray amim-pinoana ny fanomezana ny Eokaristiany, dia mandray Azy Tenany ihany.

Ny fanorenana ny Eokaristia

1338.Ny Evanjely telo sinôptika sy i Md Paoly no nampita amintsika ny tantaran’ny fanorenana ny Eokaristia ; etsy an-kilany, i Md Joany dia mamerina milaza ny tenin’i Jesoa tao amin’ny sinagôgan’i Kafarnaoma, teny izay manomana ny fanorenana ny Eokaristia : manondro ny Tenany ho ny mofon’ny fiainana, nidina avy any an-danitra i Kristy[28].

Dia tonga ny andron’ny Azima izay tsy maintsy hamonoana ny zanak’ondrin’ny Paka. Koa naniraka an’i Piera sy Joany [i Jesoa] nanao hoe : “Mandehàna, hoy Izy, mamboatra ny Paka hohanintsika.” (…) Dia lasa àry izy ireo (…) ary nanomana ny Paka. Nony tonga ny fotoana, dia nipetraka hihinana Izy niaraka tamin’ny apôstôliny ary hoy Izy tamin’izy ireo : “Naniry dia naniry hiara-mihinana ity Paka ity aminareo Aho alohan’ny hijaliako ; satria lazaiko aminareo fa tsy mba hihinana azy intsony Aho mandra-pahatanterany any amin’ny Fanjakan’ Andriamanitra.” (…) Rahefa izany, dia nandray ny mofo Izy, ka nony efa nisaotra, dia namaky azy sy nanome azy ho azy ireo, nanao hoe : “Ity no Vatako, izay atolotra ho anareo ; ataovy izao ho fahatsiarovana Ahy.” Dia nataony toy izany koa ny kalisy taorian’ny sakafo, ka hoy Izy : “Ity kalisy ity no Fanekem-pihavanana Vaovao amin’ny Rako, izay alatsaka ho anareo” (Lk 22,7-20)[29].

“Ataovy izao ho fahatsiarovana Ahy”

1342.Hatrany am-piandohana ny Fiangonana no tsy nivadika tamin’ny baikon’ny Tompo. Izao no voalaza ny amin’ny Fiangonan’i Jerosalema :

Nazoto izy ireo tamin’ny fampianaran’ny apôstôly, naharitra tamin’ny fiombonana maha-mpiray tam-po ara-pinoana, tamin’ny famakiana ny mofo ary tamin’ny fivavahana. (…) Isan’andro isan’andro, tamin’ny fo iray, nazoto niara-nankao an-Tempoly izy ireo sy namaky ny mofo tao an-tranony, ary nihinan-kanina tamin-kafaliana sy fahatsoram-po (Asa 2,42.46).

1344. Arak’izany, ny Vahoakan’Andriamanitra ety am-pivahiniana, amin’ny fankalazana mifandimby, anambaràna ny misterin’ny Pakan’i Jesoa “mandra-piaviny” (1 Kôr 11,26), dia “mandroso amin’ny vavahady ety ny Hazofijaliana”[30], mankany amin’ny fanasam-be any an-danitra, fa any ny olom-boafidy rehetra no hipetraka hihinana eo amin’ny latabatry ny Fanjakan’Andriamanitra.

IV. Ny fankalazana ara-litorzia ny Eokaristia

Ny lamesan’ny taonjato nifandimby

1345. Hatrany amin’ny taonjato faharoa, no nananantsika ny soratra vavolombelon’i Md Justin le Martyr ny amin’ireo soritsoritra vaventy amin’ny fizotran’ny fankalazana ny Eokaristia. Maharitra tsy niova amin’ny maha-izy azy ireo soritsoritra ireo hatramin’izao androntsika izao, ho an’ny fianakaviamben’ny litorzia manontolo. Toy izao no nosoratany, sahabo ho tamin’ny taona 155, mba hanazavana amin’i Antonin le Pieux amperora mpanompo sampy (138-161), ny amin’izay ataon’ny kristianina :

“Amin’ny andro antsoina hoe andron’ny masoandro, no anaovana amin’ny toerana iray tsy miova, ny fivorian’ireo rehetra monina an-tanan-dehibe na ambanivohitra.

Vakìna ny tahirim-pampianaran’ny apôstôly sy ny bokin’ny mpaminany, araka ny fisian’ny fotoana.

Rahefa nitsahatra ny mpamaky teny, ilay izay mitarika no mandray ny fitenenana, mba hitaona sy hamporisika haka tahaka an’ireny zavatra tsara ireny.

Avy eo, miara-mitsangana izahay rehetra ary manao vavaka”[31]  “ho an’ny tenanay (…) sy ho an’ny hafa rehetra, na aiza na aiza misy azy, mba ho hita fa olo-marina izahay amin’ny fiainanay sy ny asanay, ary olo-mahatoky amin’ny didy, mba hahazoana amin’izany ny famonjena mandrakizay.

Rahefa vita ny fivavahana dia mifanoroka izahay rehetra.

Avy eo, entina atolotra amin’izay mitarika ny mpiray tam-po ara-pinoana ny mofo sy ny kalisy misy rano sy divay mifangaro.

Raisiny ireo, dia manondrotra vavaka fiderana sy fanomezam-boninahitra any amin’ilay Rain’izao tontolon’ny zava-drehetra izao izy, amin’ny anaran’ny Zanaka sy ny Fanahy Masina, ary misaotra (eucharistian, amin’ny teny grika) maharitra ela izy amin’izay heverinay fa mendrika an’ireo fanomezana ireo.

Rahefa namarana ny vavaka sy ny fisaorana izy, miredon-kafaliana ny vahoaka rehetra manatrika eo manao hoe : Amen. 

Rahefa nahavita ny fisaorana ilay izay nitarika ary nahavaly izany ny vahoaka, dia ireo izay antsoina hoe Diakra eo aminay no mizara ny mofo, ny divay ary ny rano  "nanjary Eokaristia" amin’izay rehetra manatrika eo sy mitondra izany koa any amin’ireo tsy tonga teo”[32].

1346. Ny litorzian’ny Eokaristia dia mizotra araka ny rafitra fototra izay voatahiry nandritry ny taonjato maro hatramin’ny androntsika izao. Mivelatra ho fizaram-potoana anankiroa lehibe izy, nefa mirafitra ho tokana ihany ny votoatiny :
- ny famoriana, ny litorzian’ny Teny, miaraka amin’ny vakiteny, ny toriteny ary ny ranombavaky ny mpino ;
- ny litorzian’ny Eokaristia, miaraka amin’ny fanolorana ny mofo sy ny divay, ny vavaka fisaorana fankamasinana ary ny kômonio.

1347.Moa tsy io ihany no fizotran’ny sakafon’ny Pakan’i Jesoa nitsangan-ko velona niarahany tamin’ny mpianany ? Niaraka teny an-dalana sy nanazava ny Soratra Masina tamin’izy ireo Izy, avy eo, nony nipetraka hiara-misakafo tamin’izy ireo, dia nandray ny mofo Izy, notsofiny rano, nozarazarainy ary nomeny azy ireo[35].

Ny fizotran’ny fankalazana 

1349. Ny litorzian’ny Teny dia misy “ny bokin’ny mpaminany”, izany hoe ny Testamenta Taloha, sy “ny tahirim-pampianaran’ny apôstôly”, izany hoe ny Taratasin’izy ireo sy ireo Evanjely ; aorian’ny toriteny izay fampirisihana handray izany Teny izany ho tena Tenin’Andriamanitra tokoa[36], sy hanatanteraka izany an’asa, no aroso ny fangatahana ho an’ny olona rehetra, araka ny tenin’ny apôstôly hoe : “Ny angatahiko voalohany indrindra àry, dia ny hanaovana fangatahana, fivavahana, fitalahoana, fisaorana ho an’ny olona rehetra, ho an’ny mpanjaka ary ho an’ireo rehetra nametrahana ny fahefana” (1 Tim 2,1-2).

1351. Hatrany am-piandohana, ny kristianina no manolotra, miaraka amin’ny mofo sy ny divay ho an’ny Eokaristia, ny fanomezan’izy ireo mba hozaraina amin’ireo izay ao anatin’ny tsy fahampiana. Ity fomba fanangonana (rakitra)[38]ity, mitohy hatramin’izao, dia nalaina avy amin’ny ohatra nomen’i Kristy izay nanjary mahantra mba hampanankarena antsika[39] :

Ireo izay manankarena sy izay te hanao, dia nanome araka izay noeritreretin’ny tenany avy ; izay voangona dia napetraka teo amin’ izay nitarika, ka izy io no nanampy ny kamboty sy ny mananotena,  ireo izay tsy manana antom-pivelomanana noho ny aretina na antony hafa, ny voafonja, ny mpifindra monina, ary amin’ny teny indraim-bava dia hoe : novonjeny daholo ireo izay tao anatin’ny tsy fahampiana[40].

1352. Ny vavaka fisaorana : amin’ny vavaka Eokaristika, vavaka fisaorana sy fankamasinana, no tonga eo amin’ny ivo sy tampon’ny fankalazana isika:

Amin’ny prefasy ny Fiangonana no misaotra ny Ray, amin’ny alalan’i Kristy, ao amin’ny Fanahy Masina, noho ny tsanganasany rehetra, noho ny fahariana, ny fanavotana ary ny fanamasinana. Ny mpiara-miangona manontolo no manakambana amin’izay ilay fiderana sesilany izay hirain’ny Fiangonana any an-danitra, ny anjely ary ny olomasina rehetra, an’Andriamanitra : Masina, Masina, Masina.

Ao amin’ny tantaran’ny namoronana ny Eokaristia, ny herin’ny teny sy ny asan’i Kristy, ary ny herin’ny Fanahy Masina, no maha-misy eo ara-tsakramenta, amin’ny endriky ny mofo sy ny divay, ny Vatany sy ny Rany, ny sorona natolony indray mandeha monja teo amin’ny Hazofijaliana.

Amin’ny vavaka fitalahoana (intercessions), asehon’ny Fiangonana fa ny Eokaristia dia ankalazaina amin’ny fiombonana miaraka amin’ny Fiangonana manontolo any an-danitra sy eto an-tany, ny velona sy ny nodimandry, ary amin’ny fiombonana miaraka amin’ny mpitondra ny Fiangonana, dia ny Papa, ny Evekan’ny diôsezy, ny fivondronan’ny Pretrany sy ny Diakrany, ary ny Eveka rehetra manerana ny tany miaraka amin’ny Fiangonan’izy ireo. 

Satria io mofo io sy io divay io dia “nanjary Eokaristia” [42] araka ny fiteny tranainy, dia “antsointsika hoe : Eokaristia io sakafo io ary tsy misy olona mahazo mandray anjara aminy, raha tsy mino ny fahamarinan’izay ampianarina aty aminay izy, raha tsy nandray ny fandroana ho famelana ny fahotana sy ny fahateraham-baovao izy, ary raha tsy miaina araka ny didin’i Kristy izy” [43].

V. Ny sorona ara-tsakramenta : fisaorana, tsangambato fahatsiarovana, fisiana maha-eo

1356.Raha mankalaza ny Eokaristia hatrany am-piandohana ny kristianina, sy amin’ny endrika izay tsy niova, tao anatin’ny fisia-maha-izy azy, teo am-pamakivakiana ny faha-samihafa lehibe ny taona sy ny litorzia dia satria fantatsika fa voafehin’ny baikon’ny Tompo, nomena ny andro mialohan’ ny fijaliany izy ireo : “Ataovy izao ho fahatsiarovana Ahy” (1 Kôr 11,24-25).

1357.Ity baikon’ny Tompo ity, dia tanterahintsika amin’ny fankalazana ny tsangambato fahatsiarovana ny sorona natolony. Izany no atao dia ny anolorantsika amin’ny Ray izay ny Tenan’Izy ihany no nanome azy antsika : ny fanomezana avy amin’ny zavaboariny, dia ny mofo sy ny divay izay manjary Vatana sy Ran’i Kristy noho ny herin’ny Fanahy Masina sy noho ny tenin’i Kristy : amin’izany no maha-misy eo marina sy amin’ny fomba mistery an’i Kristy.

1358.Noho izany, tsy maintsy hodinihintsika ny Eokaristia :
- amin’ny maha-fisaorana sy fiderana ny Ray azy ;
- amin’ny maha-tsangambato fahatsiarovana ny soron’i Kristy sy ny Vatany azy ;
- amin’ny fisiana maha-eo an’i Kristy amin’ny alalan’ny herin’ny Teniny sy ny Fanahiny.

Ny fisaorana sy ny fiderana ny Ray

1360.Sorom-pisaorana ny Ray ny Eokaristia, fisaorana izay anehoan’ny Fiangonana ny fankasitrahany an’Andriamanitra noho ny soa rehetra avy Aminy, noho izay rehetra notanterahiny tamin’ny alalan’ny fahariana, ny fanavotana, ary ny fanamasinana. Ny Eokaristia rahateo dia midika hoe : “fisaorana”. 

Ny tsangambato fahatsiarovana ny soron’i Kristy sy ny Fiangonana - Vatany

1363.Araka ny hevi-tenin’ny Soratra Masina, ny hoe tsangambato fahatsiarovana dia tsy fahatsiarovana fotsiny ny zava-niseho tamin’ny lasa, fa fanaovana antso avo ny zava-mahagaga izay notanterahin’Andriamanitra ho an’ny olombelona[44]. Amin’ny fankalazana ara-litorzian’ireny zava-niseho ireny, dia manjary eo sy ankehitriny amin’ny fomba tsy isalasalana izy ireny. Avy amin’izany fomba izany no ahatakaran’i Israely ny fanafahana azy tany Ejipta : isaky ny ankalazaina ny Paka, dia mitamberina ao an-tsain’ny mpino ireo zava-niseho tamin’ny Eksaody mba hampifanarahan’ izy ireo ny fiainany amin’izany. 

1365.Noho izy tsangambato fahatsiarovana ny Pakan’i Kristy, ny Eokaristia dia sorona koa. Ny toetra manokana maha-sorona ny Eokaristia dia miseho amin’ireo teny nanorenana azy ihany : “Ity no Vatako izay atolotra ho anareo” sy “Ity kalisy ity no Fanekem-pihavanana Vaovao amin’ny Rako, izay alatsaka ho anareo” (Lk 22,19-20). Amin’ny Eokaristia i Kristy no manome io vatana iray io ihany amin’izay natolony ho antsika teo amin’ny Hazofijaliana, io ra iray io ihany amin’izay “nalatsany ho an’ny be sy ny maro ho famelana ny fahotana” (Mt 26,28).

[I Kristy] Andriamanitsika sady Tompo, dia nanolotra indray mandeha monja ny Tenany mihitsy tamin’Andriamanitra Ray, tamin’ny nahafatesany  ho mpanalalana eo amin’ny ôtelin’ny Hazofijaliana, mba hanatontosa ho azy ireo (ny olombelona) ny fanavotana mandrakizay. Kanefa,  noho ny fahafatesany tsy naha-tapitra ny maha-mpisorona Azy (Heb 7,24.27), tamin’ny Sakafo farany, “ny alina izay nanolorana Azy” (1 Kôr 11,23), dia sitrany ny mamela ao amin’ny Fiangonana, vady malalany, ny sorona hita maso (araka ny takìn’ny fomba maha-olombelona), izay isehoan’ny sorona alatsa-dra tanteraka indray mandeha monja teo amin’ny Hazofijaliana, izay hitohy hatramin’ny faran’ny taonjato mifandimby ny fahatsiarovana izany (1 Kôr 11,23) ary hihatra amin’ny fanavotana noho ny fahotana ataontsika isan’andro vaky ny herim-pamonjena avy aminy[47].

1368.Soron’ny Fiangonana koa ny Eokaristia. Ny Fiangonana, izay Vatan’i Kristy, dia mandray anjara amin’ny fanatitry ny Filohany. Miaraka Aminy, ny tenany mihitsy no atolony manontolo. Miray amin’ny fanalalana ataon’i Kristy eo akaikin’ny Ray ho an’ny olombelona rehetra ny Fiangonana. Amin’ny Eokaristia, manjary soron’ny rantsambatan’ny Vatany koa ny soron’i Kristy. Ny fiainan’ny mpino, ny fideran’izy ireo, ny fijalian’izy ireo, ny fivavahan’izy ireo, ny asan’izy ireo, dia voakambana amin’ny an’i Kristy sy amin’ny fanatitra manontolony, ary mahazo soatoavina vaovao amin’izany. Ny soron’i Kristy eo ambony ôtely no manome amin’ny taranaky ny kristianina rehetra ny fahazoana miray amin’ny fanatitra atolony.

Any anatin’ireo zohim-pasana, matetika ny Fiangonana dia aseho ho toy ny vehivavy mivavaka, ny sandry mivelatra be araka ny fihetsika atao hoenti-mivavaka. Tahaka an’i Kristy izay naninjitra ny sandriny teo amin’ny Hazofijaliana, amin’ny Alalany sy miaraka Aminy ary ao Aminy, ny Fiangonana no manolo-tena sy mitalaho ho an’ny olombelona rehetra.

Mba ho ity Eokaristia ity ihany anie no heverina ho ara-dalàna, izay atao eo ambany fiadidian’ny Eveka na izay nampiandraiketiny izany[50].

Amin’ny alalan’ny andraiki-panompoan’ny Pretra no tanteraka ny sorona ara-panahin’ny kristianina, mikambana amin’ny soron’i Kristy, hany Mpanalalana, atolotra amin’ny anaran’nyFiangonana manontolo ao amin’ny Eokaristia amin’ny alalan’ny tanan’ny Pretra, amin’ny fomba tsy alatsa-dra sy ara-tsakramenta, mandra-piavin’ny Tenan’Izy Tompo[51].

1371.Ny sorona Eokaristika dia atolotra koa ho an’ny mpino efa nodimandry “izay maty tao amin’i Kristy ary tsy mbola voadio manontolo”[52], mba hahazoan’izy ireo miditra any amin’ny fahazavana sy ny fiadanan’i Kristy :

Aleveno any amin’izay toerana tianareo handevenana azy ity vatana ity ! Aza mikorontan-tsaina na manana ahiahy kely akory ny aminy ianareo ! Ny hany angatahiko aminareo, dia ny hahatsiarovanareo ahy eo amin’ny ôtelin’ny Tompo na aiza na aiza misy anareo[53].

Manaraka izany, mivavaka isika [ao amin’ny vavaka fisaorana (anaphore)] ho an’ireo Ray masina sy Eveka nodimandry, ary ankapobeny ho an’ireo rehetra izay nodimandry talohantsika, amim-pinoana fa hisy tombon-tsoa lehibe dia lehibe ho an’ny fanahy, ho an’ireo izay anolorana ny fitalahoana, raha mbola tsaroana eo ilay sorona masina sy mahatahotra tokoa. (…) Amin’ny fanolorana amin’Andriamanitra ny fitalahoantsika ho an’ireo izay nodimandry, na dia mpanota aza izy ireo, (…) manolotra an’i Kristy natao sorona noho ny fahotantsika isika, ka mahatonga fitahiana, ho azy ireo sy ho antsika, ilay Andriamanitra sakaizan’ny olombelona[54].

Ity tanàna  navotana manontolo ity, izany hoe ny fiangonana sy ny fikambanan’ny olomasina, dia atolotra an’Andriamanitra ho sorona manenika an’izao tontolo izao amin’ny alalan’ny Mpisorombe, naka ny endriky ny mpanompo, izay nandeha hatramin’ny nanolorany tena ho antsika tamin’ny fijaliany, mba hahatonga antsika ho vatan’ilay Filoha lehibe aok’izany. (…) Toy izao ny soron’ny kristianina : “Na maro aza, tsy misy afa-tsy vatana tokana ihany ao amin’i Kristy” (Rôm 12,5). Ary io sorona io, tsy mitsahatra mamerina izany ny Fiangonana ao amin’ny sakramentan’ny ôtely fantatry ny mpino tsara, izay eo no ampisehoany azy fa ao amin’izay atolony, dia ny tenany mihitsy no atolotra[55].

Ny fisiana maha-eo an’i Kristy amin’ny alalan’ny herin’ny Teniny sy ny Fanahy Masina

1373. “I Kristy Jesoa izay maty, nitsangan-ko velona, mipetraka eo an-kavanan’Andriamanitra, manalalana ho antsika” (Rôm 8,34), dia eo amin’ny Fiangonany amin’ny fomba maro[56] : ao amin’ny Teniny, ao amin’ny vavaky ny Fiangonany, eo amin’izay “iangonan’ny olona roa na telo amin’ny anarako” (Mt 18,20), ao amin’ny mahantra, ny marary, ny voafonja[57], ao amin’ny sakramentany izay Izy no mpamorona, ao amin’ny soron’ny lamesa sy ao amin’ny tenan’ny mpandraharaha masina. Nefa “amin’ny fara tampony indrindra, eo Izy, amin’ny endriky ny mofo sy ny divay amin’ny Eokaristia”[58]. 

1375.Amin’ny fiovàn’ny mofo sy divay ho Vatana sy ho Ran’i Kristy no manjary amin’io sakramenta io ny fisiana maha-eo an’i Kristy. Nanantitrantitra mafy ny finoan’ny Fiangonana ny Aban’ny Fiangonana ny amin’ny fandairan’ny Tenin’i Kristy sy ny asan’ny Fanahy Masina mba hanatanteraka io fiovàna io. Izany no anambaràn’i Md Jean Chrysostome hoe :

Tsy ny olombelona no mahatonga ireo zavatra atolotra ho zary Vatana sy Ran’i Kristy, fa  Izy Kristy mihitsy izay nofantsihana teo amin’ny Hazofijaliana ho antsika. Ny Pretra, endrik’i Kristy, no manonona ireo teniny, fa ny fandairany sy ny fahasoavana dia avy amin’ Andriamanitra. Ity no Vatako, hoy Izy. Io teny io no manova ireo zavatra atolotra [62].

Ary izao no nolazain’i Md Ambroise ny amin’io fiovàna io :

Aoka isika hiaiky “fa tsy toy ny namoronana ny zavaboary izy ity, fa izay nohamasinin’ny vavaka fisaorana, ary ny herin’ny vavaka fisaorana no mandresy ny an’ny zavaboary, satria amin’ny alalan’ny vavaka fisaorana no miova ny tenan’ny zavaboary (…)” [63]. Moa ve ny tenin’i Kristy izay afaka namorona avy amin’ny tsy misy an’izay tsy nisy akory, tsy ho afaka koa manova ny zavatra misy amin’izay tsy mbola misy ao aminy ? Satria tsy lehibe noho ny mampisy amin’ny zavatra ny toetrany voalohany ny manova azy [64].

1376.Mamintina ny finoana katôlika ny Kônsily tao Trente amin’ny fanambaràna hoe : “Satria i Kristy, Mpanavotra antsika, nilaza fa izay natolony tamin’ny endriky ny mofo dia Vatany marina tokoa, ka tanana lalandava ao amin’ny Fiangonana izany fiekena izany, izay ambaran’ny Kônsily masina indray fa : amin’ny alalan’ny fanamasinana ny mofo sy ny divay no tanteraka ny fiovàn’ny fisia-maha-izy manontolo ny mofo ho amin’ny fisia-maha-izy ny Vatan’i Kristy Tompontsika, ary ny fisia-maha-izy manontolo ny divay ho amin’ny fisia-maha-izy ny Rany ; io fiovàna io no antsoin’ny Fiangonana katôlika ara-drariny sy tena marina hoe : fiovàm-pisia-maha-izy”[65].

1377.Ny fisiana maha-eo an’i Kristy amin’ny Eokaristia dia manomboka amin’ny fotoanan’ny fankamasinana, ary maharitra ela izany raha mbola maharitra koa ny fisia-maha-izy ny mofo sy ny divay amin’ny Eokaristia. I Kristy dia amin’ny fisia-maha-izy manontolo ny tsirairay amin’ny mofo sy ny divay, sy amin’ny fisia-maha-izy manontolo ny tsirairay amin’ny sombiny avy,  hany ka tsy manasaraka an’i Kristy ny famakiana ny mofo[66].

1379. Ny fitahirizana masina (tabernakla) dia voalohany indrindra natao hitahirizana amim-panajana ny Eokaristia mba hahafahana mitondra azy ivelan’ny lamesa ho an’ireo marary sy ireo tsy tonga. Noho ny fandalinana ny finoana ny amin’ny fisiana maha-eo marina tokoa an’i Kristy amin’ny Eokaristiany, no nahalalan’ny Fiangonana ny hevitry ny fitsaohana mangina ny Tompo ao amin’ny endrika Eokaristika. Izany no tokony hametrahana ny tabernakla eo amin’ny toerana manokana mendrika ao am-piangonana ; tokony haorina izy mba hitarika ny saina sy hampiseho ny fahamarinan’ny fisiana maha-eo marina tokoa an’i Kristy amin’ny sakramenta masina.

Ny Fiangonana sy izao tontolo izao dia mila tokoa ny fanajana am-bavaka ny Eokaristia. Miandry antsika ao amin’izany sakramentan’ny fitiavana izany i Jesoa. Aza lavintsika ny fotoana mba handehanana hihaona Aminy amin’ny fitsaohana, amin’ny fibanjinana feno finoana sy mivelatra hanonitra ny fahotana lehibe sy ny fandikan-dalànan’izao tontolo izao. Enga anie ka tsy hitsahatra na oviana na oviana ny fitsaohantsika Azy [69].

Mitsaoka Anao fatratra aho, ry Andriamanitra miafina,
misy eo marina tokoa amin’ireo endri-javatra ireo ;
Aminao no itokian’ny foko manontolo
satria amin’ny fibanjinana Anao, reraka manontolo izy.

Ny fahitana, ny fandrenesan-tsiro,  ny fahatsapana, tsy mahatratra Anao :
amin’izay teny heno ihany no tsy maintsy hitokiana ;
mino izay rehetra nolazain’ny Zanak’Andriamanitra aho ;
tsy misy marina tokoa na iray aza noho io tenin’ny Fahamarinana io.

VI. Ny fanasam-be momba ny Paka 

1383. Ny ôtely, izay manodidina izany ny Fiangonana no miara-miangona amin’ny fankalazana ny Eokaristia, dia maneho  ireo endrika roa an’ny mistery iray ihany : ny ôtelin-tsorona sy ny latabatry ny Tompo, sady izao indrindra, ny ôtely kristianina dia fanehoana an’ohatra ny Tenan’i Kristy mihitsy, eo anivon’ny fiaraha-miangona ataon’ny mpino Azy, ka sady tena sorona atolotra ho an’ny fampihavanana antsika no tena sakafo any an-danitra izay manolo-tena ho antsika. “Koa inona izany fa tsy sarin’ny Vatan’i Kristy ny ôtelin’i Kristy ?”, hoy i Md Ambroise[71], ary ankoatra izany : “Mampiseho an-tsary ny Vatan’ [i Kristy] ny ôtely, ary ny Vatan’i Kristy no eo ambony ôtely”[72]. Mampiseho io firaisan’ny sorona sy ny kômonio io ao amin’ny vavaka maro be ny litorzia. Ny Fiangonan’i Rôma dia mivavaka toy izao ao amin’ny vavaka fisaorany :

Mitalaho an-tanan-droa Aminao izahay, ry Andriamanitra Mahefa ny zavatra rehetra : [ity fanatitra ity] anie hoentin’ny anjelinao eo anatrehan’ny voninahitrao, eo amin’ny ôtelinao any an-danitra, ka amin’ny fandraisana eto, amin’ny alalan’ny kômonio eo amin’ny ôtely, ny Vatana aman-dRan’ny Zanakao, dia hoheniky ny fahasoavanao sy ny tsodranonao izahay[73].

“Samia mandray sy mihinana amin’ity ianareo rehetra” : ny kômonio 

1385.Mba hamaliana io fanasana io, dia tsy maintsy miomana isika amin’izany fotoan-dehibe tokoa sy masina indrindra izany. Mamporisika antsika handinin-tena i Md Paoly : “Na zovy na zovy mihinana ity mofo ity na misotro ity kalisin’ny Tompo ity tsy amim-pahamendrehana, dia meloka amin’ny Vatana sy ny Ran’ny Tompo. Aoka àry handinin-tena ny olona, izay vao hihinana ity mofo ity sy hisotro ity kalisy ity ; fa izay mihinana sy misotro tsy amim-pamantarana ny Vatan’ny Tompo, dia mihinana sy misotro fanamelohana ny tenany” (1 Kôr 11,27-29). Koa izay mahatsiaro tena fa manam-pahotana lehibe, dia tsy maintsy mandray ny sakramentan’ ny Fampihavanana alohan’ny hirosoana amin’ny kômonio.

1386.Eo anatrehan’ny fiambonian’ity sakramenta ity, ny mpino dia tsy afa-manao na inona na inona afa-tsy ny mamerina amim-panetren-tena sy miaraka amin’ny finoana mirehidrehitra ny tenin’ilay Tomponjato[74] hoe : “Domine, non sum dignus, ut intres sub tectum meum, sed tantum dic verbum, et sanabitur anima mea” (“Tompo ô, tsy mendrika hidiranao Anao ato amiko aho, fa manonòna teny iray ihany, dia ho sitrana ny fanahiko”[75]). Ary ao amin’ny litorzia Masin’i Md Jean Chrysostome, mivavaka ao anatin’ny fiombonam-panahy ny mpino hoe :

Ry Zanak’Andriamanitra ô ! ataovy miombona anjara amin’ny sakafonao mistika aho anio ! Satria tsy hanambara ny Tsiambaratelo amin’ny fahavalonao aho, na hanome Anao ny orok’i Jodasy. Fa tahaka ilay jiolahy, dia miteny Aminao aho hoe : Tompoko, tsarovy aho, any amin’ny fanjakanao [76].

1388.Mifanaraka amin’ny hevitra raketin’ny Eokaristia rahateo, ireo mpino, raha manana ny toe-panahy ilaina, mandray kômonio rahefa mandray anjara amin’ny lamesa izy ireo[78] : “Hafarana mafy ny mpino mba handray anjara amin’ny Lamesa amin’ny fomba lavorary kokoa, amin’ny fandraisana koa ny Vatan’ny Tompo amin’io sorona io ihany, aorian’ny kômonion’ny Pretra”[79]. 

1390.Noho ny fisiana maha-eo ara-tsakramenta an’i Kristy, amin’ny iray amin’ireo endrika, ny fandraisana kômonio amin’ny endriky ny mofo ihany dia ahafahana mandray ny vokatra manontolo ny fahasoavan’ny Eokaristia. Noho ny antony ara-pastôraly, ity fomba fandraisana kômonio ity, dia efa noraiketina ho ara-dalàna, ho ny fomba mahazatra ao amin’ny fombam-pivavahana latinina. “Ny kômonio masina dia manatanteraka amin’ny fomba feno fatra ny endrika maha-famantarana azy, rahefa raisina amin’ny endriny roa izy. Satria amin’io endrika io, ny famantarana ny fanasam-be amin’ny Eokaristia dia mihamazava manontolo kokoa”[82]. Izany no fomba mahazatra  handraisana ny kômonio any amin’ny fombam-pivavahana tatsinanana.

Ny vokatry ny kômonio 

Rahefa mandray ny Vatan’ny Zanaka amin’ny fetin’ny Tompo ny mpino, dia mifampilaza ny Vaovao Mahafaly izy ireo, izay ny antoky ny fiainana no nomena, tahaka ny rahefa nilaza tamin’i Maria Madelenina ny anjely hoe : “Nitsangan-ko velona i Kristy !” Indro fa ankehitriny koa ny fiainana sy ny fitsanganan-ko velona no omena an’ilay izay mandray an’i Kristy[83].

1393.Ny kômonio manasaraka antsika amin’ny fahotana. Ny Vatan’i Kristy izay raisintsika amin’ny kômonio dia “natolotra ho antsika”, ary ny Ra izay sotrointsika dia “nalatsaka ho an’ny be sy ny maro ho famelana ny fahotana”. Noho izany, ny Eokaristia tsy afaka hampiray antsika ao amin’i Kristy raha tsy sady manadio antsika amin’ny fahotana natao no miaro antsika amin’ny fahotana ho avy :

“Isaky ny mandray Azy isika, dia manambara ny fahafatesan’ny Tompo”[85]. Raha manambara ny fahafatesan’ny Tompo isika, dia manambara ny famelana ny fahotana. Raha, isaky ny latsaka ny Rany, latsaka izy ho famelana ny fahotana, tokony handray azy lalandava aho, mba hamelany lalandava ny fahotako. Izaho izay manota lalandava, dia tokony hanana fanafody lalandava[86].

Satria maty ho antsika noho ny fitiavana i Kristy, rahefa mahatsiaro ny fahafatesany isika amin’ny fotoanan’ny sorona dia mangataka mba homena antsika amin’ny alalan’ny fahatongavan’ny Fanahy Masina ny fitiavana ; mangataka amin’ny alalan’ny fivavahana isika mba hananantsika ilay fitiavana izay nahatonga an’i Kristy nanaiky hofantsihana ho antsika. Isika koa, noho ny fahasoavan’ny Fanahy Masina, dia afaka mihevitra fa ny tenantsika mihitsy no voafantsika ho an’izao tontolo izao, ary ny an’izao tontolo izao ho toy ny voafantsika ho antsika. (…) Noho isika nandray ny fanomezam-pitiavana, aoka isika ho faty ny amin’ny fahotana ary ho velona ho an’Andriamanitra[88].

1396.Ny maha-iray ny Vatana mistika : maha-Fiangonana ny Eokaristia. Ireo izay mandray ny Eokaristia dia miray bebe kokoa amin’i Kristy. Amin’ izany koa, i Kristy no mampiray azy ireo amin’ny mpino rehetra ho vatana iray ihany : ny Fiangonana. Ny kômonio no manavao, manamafy, mandalina izany fampikambanana amin’ny Fiangonana izany izay efa tanteraka tamin’ny Batemy. Tamin’ny Batemy isika no voantso hiforona ho vatana iray ihany[89]. Ny Eokaristia no manatanteraka io antso io : “Moa ny kalisim-pisaorana izay isaorantsika, tsy firaisana amin’ny Ran’i Kristy va ? Ary moa ny mofo izay vakintsika, tsy firaisana amin’ny Vatan’i Kristy va ? Satria tsy misy afa-tsy iray ihany ny mofo, ka dia vatana iray ihany koa isika na dia maro aza, fa mofo iray ihany no iombonantsika rehetra” (1 Kôr 10,16-17) : 

Raha ianareo no Vatan’i Kristy sy rantsambatany, dia ny sakramentanareo izany no ilay apetraka eo ambonin’ny latabatry ny Tompo, ny sakramentanareo no raisinareo. “Amen” (“Eny, marina izany !”) no avalinareo an’izay raisinareo, ary izany no ekenareo amin’ny fanomezana valin-teny. Maheno ity teny ity ianao hoe : “Ny Vatan’i Kristy” ary mamaly ianao hoe : “Amen.” Aoka àry ho rantsambatan’i Kristy ianao mba ho marina ny Amen avalinao [90].

Nankafy ny Ran’ny Tompo ianao fa tsy mahafantatra akory na dia ny rahalahinao aza. Manala baraka io latabatra io mihitsy ianao, amin’ny fiheveranao fa tsy mendrika hiombona sakafo aminao ilay izay heverina ho mendrika handray anjara amin’io latabatra io. Nanafaka anao tamin’ny fahotanao rehetra Andriamanitra sy nanasa anao hankao. Nefa izato ianao kosa, tsy mba niezaka akory ho antra olona[92].

1399.Ny Fiangonana tatsinanana izay tsy dia miombona tanteraka amin’ny Fiangonana katôlika dia mankalaza ny Eokaristia amim-pitiavana lehibe tokoa. “Ireny Fiangonana ireny,  na dia tafasaraka aza, dia manana sakramenta marina tokoa, - indrindra indrindra, noho ny fifandimbiasana maha-apôstôly : ny maha-Mpisorona sy ny Eokaristia, - izay mampiray lalina azy ireo amintsika”[94]. Izay iombonana marina amin’ny zava-masina (in sacris), ao amin’ny Eokaristia izany, dia “tsy hoe azo tanterahina fotsiny, fa amporisihana mihitsy, amin’ny toe-javatra manamora  izany, miaraka amin’ny fankatoavan’ny manam-pahefan’ ny Fiangonana”[95]. 

1401.Raha misy anton-javatra lehibe manery dia manery, araka ny fahaiza-mandanjalanjan’ny manam-pahefana andavanandro eo an-toerana, ny mpandraharaha masina katôlika dia mahazo manome ny sakramenta (Eokaristia, Fivalozana, Fanosorana ny marary) ho an’ny kristianina hafa izay tsy miombona tanteraka amin’ny Fiangonana katôlika, nefa mangataka izany araka ny nahim-pony izy ireo : raha izany, tsy maintsy maneho ny finoana katôlika mikasika ireo sakramenta ireo izy ireo ary tsy maintsy mahatsiaro tena hanatanteraka ny fepetra ilaina[98].

VII. Ny Eokaristia – “antoky ny voninahitra ho avy” 

1403.Tamin’ny Sakafo farany, ny Tenan’Izy Tompo mihitsy no nampitodika ny fijerin’ny mpianany ho amin’ny fahatanterahan’ny Paka any amin’ny fanjakan’Andriamanitra : “Lazaiko aminareo, tsy hisotro intsony avy amin’ity vokatry ny voaloboka ity Aho mandra-pahatongan’ny andro izay hisotroako miaraka aminareo ny divay vaovao any amin’ny Fanjakan’ny Raiko” (Mt 26,29)[101]. Isaky ny mankalaza ny Eokaristia ny Fiangonana, dia mahatsiaro izany fampanantenana izany ary mampitodika ny fijeriny any amin’Ilay “izay ho avy” (Apôk 1,4). Amin’ny fivavahany, miantso ny fahatongavany izy : “Marana tha” (1 Kôr 16,22), “Tongava, ry Jesoa Tompo” (Apôk 22,10), “Ho tonga anie ny fahasoavanao ary handalo anie izao tontolo izao!”[102] 

1405.Avy amin’izany fanantenana lehibe izany, fanantenana ny lanitra vaovao sy ny tany vaovao izay hanjakan’ny fahamarinana[105], dia tsy manana antoka tena marina sy famantarana tena miharihary, afa-tsy ny Eokaristia isika. Noho izany, isaky ny ankalazaina io mistery io, dia “mamokatra ny tsanganasam-panavotana antsika”[106], ary isika “no mamaky ny mofo iray ihany izay fanafodin’ny tsy fahafatesana, fanefitra mba tsy ho faty, fa mba ho velona ao amin’i Jesoa-Kristy mandrakizay”[107].

FAMINTINANA

1406.Hoy i Jesoa : “Izaho no mofo velona, nidina avy any an-danitra. Izay hihinana ity mofo ity dia ho velona mandrakizay (…). Izay mihinana ny Nofoko sy misotro ny Rako no manana ny fiainana mandrakizay (…) mitoetra ao Anatiko izy, ary Izaho ao anatiny” (Jo 6,51.52.55.57).

1407.Ny Eokaristia no foibe sy tampon’ny fiainan’ny Fiangonana, satria ao aminy i Kristy no mamondrona ny Fiangonany sy ny rantsambatany rehetra amin’ny sorom-piderany sy fisaorana natolony indray mandeha monja teo amin’ny Hazofijaliana tamin’ny Rainy ; amin’ny alalan’io sorona io no androtsahany ny fahasoavam-pamonjena eo amin’ny Vatany, dia ny Fiangonana izany.

1408.Ny fankalazana ny Eokaristia dia mirakitra lalandava : ny fanambaràna ny Tenin’Andriamanitra, ny fisaorana an’Andriamanitra Ray noho ny soa maro be nataony, indrindra noho ny fanomezany ny Zanany, ny fanamasinana ny mofo sy ny divay ary ny fandraisana anjara amin’ny fanasam-be ara-litorzia amin’ny fandraisana ny Vatana aman-dRan’ny Tompo. Ireo singafototra ireo no manorina asam-pivavahana tokana sy mitovy ihany.

1409.Tsangambato fahatsiarovana ny Pakan’i Kristy ny Eokaristia : izany hoe ny tsanganasam-pamonjena notontosaina tamin’ny fiainan’i Kristy, ny fahafatesany ary ny fitsanganany ho velona, tsanganasam-pamonjena manjary eo amin’ny asa litorzika.

1410.Ny Tenan’i Kristy mihitsy, Mpisorombe mandrakizay amin’ny Fanekem-pihavanana Vaovao, izay miasa amin’ny andraiki-panompoan’ny Pretra, no manolotra ny sorona eokaristika. Ary mbola io Kristy io ihany izay tena misy eo marina tokoa amin’ny endriky ny mofo sy ny divay, no fanatitry ny sorona eokaristika.

1411.Ny Pretra nohamasinina ara-dalàna no hany mahazo mitarika ny fankalazana ny Eokaristia sy manamasina ny mofo sy ny divay mba hanjary Vatana sy Ran’ny Tompo ireo.

1412.Ny famantarana tena ilaina amin’ny sakramentan’ny Eokaristia, dia ny mofo vita amin’ny varimbazaha sy ny divay avy amin’ny voaloboka, izay amin’ireo no iantsoana ny tsodranon’ny Fanahy Masina ary tononin’ny Pretra ny teny fankamasinana nolazain’i Jesoa nandritra ny sakafo farany : “Ity no Vatako hatolotra ho anareo … Ity no kalisy misy ny Rako …”

1413.Amin’ny fankamasinana no tanteraka ny fiovam-pisia-maha-izy ny mofo sy ny divay ho Vatana aman-dRan’i Kristy. Izy Kristy mihitsy, velona sy be voninahitra, tsy hita mivantana amin’ny endriky ny mofo sy ny divay voahasina, no misy eo amin’ny fomba marina tokoa, tena izy tokoa  ary ara-pisia-maha-izy tokoa ny Vatany sy ny Rany, miaraka amin’ny fanahiny sy ny maha-Andriamanitra Azy[108].

1414.Amin’ny maha-sorona  ny Eokaristia, dia atolotra koa izy ho fanonerana ny fahotan’ny velona sy ny nodimandry, ary mba hahazoana avy amin’Andriamanitra ny soa ara-panahy na ara-nofo.

1415.Izay te handray an’i Kristy amin’ny kômonion’ny Eokaristia, dia tsy maintsy ao anatin’ny toe-panahy voavela heloka. Izay olona mahatsiaro tena fa manana fahotana mahafaty, dia tsy mahazo miroso amin’ny Eokaristia izy raha tsy efa nahazo mialoha ny famotsoran-keloka tamin’ny sakramentan’ny Fivalozana.

1416.Ny fiombonana masina amin’ny Vatana aman-dRan’i Kristy dia mampitombo ny firaisan’ny mpandray amin’ny Tompo, manafaka azy amin’ny fahotana madinika sy miaro azy amin’ny fahotana lehibe. Noho ny fatoram-pifankatiavana mihamafy hery eo amin’ny mpandray sy i Kristy, ny fandraisana an’ity sakramenta ity dia manamafy ny firaisan’ny Fiangonana, Vatana-mistikan’i Kristy.

1417.Ampirisihan’ny Fiangonana fatratra ny mpino mba handray ny kômonio masina rahefa mandray anjara amin’ny fankalazana ny Eokaristia izy ireo ; didiany izy ireo hanao izany fara fahakeliny indray maka isan-taona.

1418.Satria ny Tenan’i Kristy mihitsy no misy eo amin’ny sakramentan’ny ôtely, tsy maintsy hajaina amin’ny fombam-pivavahana fitsaohana Izy. “Ny famangiana ny Sakramenta Masina Indrindra no porofom-pankasitrahana, famantaram-pitiavana ary adidim-pitsaohana amin’i Kristy Tompontsika”[109].

1419.I Kristy, tamin’ny fialany teto amin’izao tontolo izao ho any amin’ny Ray, no nanome antsika ao amin’ny Eokaristia ny antoky ny voninahitra eo Akaikiny : ny fandraisana anjara amin’ny Sorona Masina no mampitovy antsika amin’ny Fony, manohana ny herintsika mandritra ny fivahiniana eto amin’ity fiainana ity, mahatonga antsika haniry ny Fiainana mandrakizay ary efa mampiray antsika amin’ny Fiangonan’ny Lanitra, amin’i Masina Maria Virjiny ary amin’ny Olomasina rehetra.